Padişah, Ocak 1861 doğumlu padişah Vahdettin, Sultan Abdülmecit’in hayatta kalan son oğludur. 4 Haziran 1918’de padişah olmuştur. Türk çevrelerinde İttihat ve Terakki Karşıtı olarak bilinir. Hayli zeki bir adam olan padişah, tahta çıktığından beri padişah ve halife sıfatlarının kendisine tanıdığı yaptırım gücü ile iç meselelerde gayet etkili olmuştur. Bu gücün nasıl kullanılması gerektiğini gayet iyi bilen Vahdettin, ürkekliği, zayıflığı ve aşırı ihtiyatlı tavırlarıyla tahtın belirleyici bir rol oynamasının önünü kesmiştir.

Türkiye’yi savaşa sokanları ölçüsüz ifadeler kullanarak suçlayan padişah, tek kurtuluş yolunun İngiltere’nin lütfuna mazhar olmak olduğuna samimi olarak inanıyor görünmektedir. Görünüşü kibar olmakla birlikte ciddi şekilde sinir hastası olan padişah umutsuz ve başarısız bir figür gibi görünse de oldukça zor olan görevini vakur bir edayla sürdürmeyi başarmaktadır. Padişah belli bir düzeyde Fransızca bilmekte ama konuşmamaktadır.

Yaşadığı hayal kırıklıklarına hanımlarda teselli aramasıyla ün yapmıştır. İki kız, bir erkek çocuğu vardır. Büyük kızı Tevfik Paşa’nın oğluyla, küçük kızı ise veliahdın oğluyla evlidir. Bu evlilik bağları bir anlamda padişahın iki kızının da Milli Mücadele taraftarlarıın kucağına itilmiş durumdadır.  Büyük kızı aynı zamanda ateşli bir siyasetçidir. 7 yaşındaki oğlu Ertuğrul padişah olma ihtimali hayli düşüktür.[1]

1868 doğumlu olan veliaht Şehzade Abdülmecit, Abdülaziz’in hayatta kalan tek oğlu ve padişah Vahdettin’in birinci kuşaktan kuzenidir. Gençliğinden beri modernleşme eğilimleri olan akıllı bir şehzade olarak bilinmektedir. Mütareke’den beri oldukça göz önünde olan Abdülmecit Milli Mücadele hareketinin etkisi altında kalmış ve kendisini kesinlikle bu hareketin amaçlarına yakın hissetmektedir. Fakat Ankara hükümeti ile doğrudan bir bağlantısı yoktur.

1919 yılı içinde, padişahla olan ilişkisi iki defa kopma noktasına gelmiştir.  Damat Ferit Paşa’ya birkaç yıldır düşmanlık beslemektedir ve bu düşmanlık izlediği politikalar sebebiyle iyice artmıştır. Görkemli eğlencelere meraklı olan veliaht, hayli asabi ve fevri bir mizaca sahiptir.

Ankara’nın önemli kişileriyle bir duygusal bağı ve muhtemelen Abdülmecit, diğer birçok Milli Mücadele taraftarı gibi ülkenin politikasının İngiltere ile yeniden kurulacak bir işbirliğine dayanması gerektiğine inanmaktadır. Lord Palmerston’un yağlıboya tablosu oturma odasının duvarında asılıdır.

İyi eğitimli, siyaset ile yakından ilgili ve birçok sanat dalı ile birlikte resimle de amatörce ilgilenmektedir. Sanatsal kusurlarını doğuştan gelen yetenekleriyle kapatmaktadır.  Nezaket ve görgü kurallarına son derece vakıftır.  İyi derecede Fransızca konuşmaktadır. Eski Mısır hidivi ile yakın ilişkileri vardır.[2]

Not: ‘’İngiltere’nin İstanbul’daki yüksek komiseri Sir H. Rumbor’un 27 Nisan 1921’de Lord Curzon’a gönderdiği 1920 yılına ait raporda Osmanlı Padişahı VI Mehmet Vahdettin ve veliaht şehzade Abdülmecit hakkındaki değerlendirmesidir.’’

[1] İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye, 1920, Derleyen: Ali Satan, Tarihçi Kitabevi, 2. Baskı, İstanbul, 2010, s. 148-150.

[2] İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye, 1920…, s.150-151.

Hits: 72